Opakowania z trzciny cukrowej

26 grudnia 2019

Trzcina cukrowa i bagassa – roślinne źródła zrównoważonych opakowań

W dobie poszukiwania alternatyw dla tworzyw sztucznych, rośnie zainteresowanie surowcami pochodzenia roślinnego, które mogą z powodzeniem zastąpić plastik w produkcji opakowań. Jednym z najbardziej obiecujących materiałów jest bagassa, czyli włóknista pozostałość po przetworzeniu trzciny cukrowej (Saccharum officinarum) – rośliny tropikalnej znanej głównie z przemysłu cukrowniczego, ale obecnie także z zastosowań przemysłowych i ekologicznych.

Trzcina cukrowa – surowiec o wielu twarzach

Trzcina cukrowa to wysoka, wieloletnia trawa rosnąca w klimacie tropikalnym, głównie w Azji Południowo-Wschodniej, Ameryce Południowej i Afryce. Jej łodygi, osiągające nawet 6 metrów długości, zawierają duże ilości sacharozy – cukru wykorzystywanego w przemyśle spożywczym. Po wytłoczeniu soku z trzciny pozostaje bagassa – materiał o wysokiej zawartości celulozy i znacznych walorach użytkowych, który w przeszłości często był traktowany jako odpad, a dziś staje się cennym zasobem dla przemysłów przyjaznych środowisku. (Źródło: Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO, 2021)

Bagassa – alternatywa dla drewna i plastiku

Bagassa to sucha, włóknista masa, która powstaje po ekstrakcji soku z trzciny cukrowej lub sorgo. Około 30–40% objętości trzciny stanowi właśnie bagassa. Materiał ten znajduje szerokie zastosowanie jako:

biopaliwo (źródło energii cieplnej i elektrycznej),
surowiec do produkcji masy celulozowej i papieru,
komponent w materiałach budowlanych i izolacyjnych.

W produkcji pulpy papierniczej bagassa jest często przechowywana na mokro – ułatwia to usuwanie krótkich włókien rdzeniowych oraz resztek cukru, co poprawia jakość finalnej masy papierowej (Źródło: Singh, S., et al., "Bagasse as a renewable raw material for the production of pulp, paper and other products", Renewable and Sustainable Energy Reviews, 2018).

Właściwości opakowań z bagassy

Masa papiernicza uzyskana z bagassy charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami fizycznymi, które czynią ją odpowiednim materiałem do produkcji:

papieru drukarskiego i biurowego,
produktów bibułkowych,
tektury falistej i litej,
formowanych opakowań celulozowych, m.in. tac cateringowych, wkładek ochronnych, pudełek na wynos.

Formowanie opakowań z bagassy polega na zatapianiu porowatej formy w wodnej zawiesinie włókien. Woda zostaje odciągnięta próżniowo, a masa przylega do formy, przyjmując jej kształt. Po wysuszeniu i wykończeniu uzyskujemy trwały produkt gotowy do użytku lub dystrybucji.

Opakowania z bagassy w praktyce

Najbardziej znanym przykładem produktu z bagassy są talerze z trzciny cukrowej, powszechnie wykorzystywane zarówno w gastronomii (np. fast food, catering), jak i przemyśle elektronicznym jako opakowania amortyzujące. Opakowania te są:

kompostowalne (w warunkach przemysłowych, a niektóre również w warunkach domowych),
odporne na działanie płynów i tłuszczów,
produkowane z materiału odnawialnego – co czyni je doskonałym zamiennikiem opakowań z plastiku lub styropianu (Źródło: European Bioplastics, 2022).

Nowoczesne linie produkcyjne minimalizują zużycie wody i chemikaliów, przez co proces ten jest znacznie bardziej ekologiczny niż klasyczne technologie produkcji opakowań z tworzyw sztucznych.

Ekologiczna wartość dodana

Warto dodać, że wiele opakowań z bagassy produkowanych jest również z dodatkiem makulatury pochodzącej z recyklingu, co dodatkowo zmniejsza ślad węglowy i ogranicza zużycie pierwotnych surowców. Z punktu widzenia gospodarki o obiegu zamkniętym, produkty z bagassy stanowią kluczowy komponent strategii zero waste i plastiku wolnego łańcucha dostaw.

Podsumowanie

Opakowania z bagassy, pozyskiwanej z trzciny cukrowej, łączą w sobie funkcjonalność, trwałość i przyjazność dla środowiska. Są biodegradowalne, estetyczne, odporne i możliwe do zastosowania w wielu sektorach – od gastronomii po logistykę i przemysł. W obliczu postępujących regulacji ograniczających stosowanie plastiku oraz rosnących oczekiwań konsumentów, stanowią one jedno z najbardziej perspektywicznych rozwiązań zrównoważonego pakowania.